Ελληνικά
English
中文 (中国)
БългарскиΕυθύνη από την σύμβαση πώλησης. Συρροή ενδοσυμβατικής & αδικοπρακτικής ευθύνης.
Σε μία σύμβαση πωλήσης του άρθρου 513 ΑΚ, οι αντισυμβαλλόμενοι, ήτοι πωλητής κι αγοραστής, αναλαμβάνουν αμφότεροι ορισμένες υποχρεώσεις. Οι υποχρεώσεις διακρίνονται σε κύριες και παρεπόμενες. Συγκεκριμένα, η μεταβίβαση στον αγοραστή της κυριότητας του πράγματος ή δικαιώματος που πουλήθηκαν, δίχως νομικά ή πραγματικά ελλατώματα και με τις συνομολογημένες ιδιότητες, όπως από τον συνδυασμό των διατάξεων 513, 514, 534 ΑΚ προκύπτει, αποτελεί κύρια συμβατική υποχρέωση του πωλητή. Στην πράξη, πολλές συμβάσεις πώλησης παρουσιάζουν ανώμαλη εξέλιξη, ακριβώς διότι το αντικείμενο της πώλησης εμφανίζει κάποιο από τα περιγραφομένα ως άνω ελαττώματα ή ακριβώς δεν ανταποκρίνεται στις συμφωνημένες ιδιότητες που περιγράφονται στην καταρτισθείσα σύμβαση.
Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 534 ΑΚ εστιάζει στις δύο πτυχές της άνω υποχρεώσης ως εξής: «Ο πωλητής υποχρεούται να παραδώσει το πράγμα με τις συνομολογημένες ιδιότητες και χωρίς πραγματικά ελαττώματα.». Χωρίς να γίνεται κάποια ex lege εξειδίκευση του περιεχομένου τους, αναφέρονται δύο σημαίνουσες αόριστες νομικές έννοιες του ενοχικού δικαίου. Ευσυνόπτως, πραγματικό ελάττωμα αποτελεί η ατέλεια της φυσικής ιδιοσυστασίας ή κατάστασης του πράγματος, που συνιστά απόκλιση προς το χειρότερο με αντίκτυπο στην αξία ή χρησιμότητα του πράγματος (Απ. Σ. Γεωργιάδης, Εγχειρίδιο Ειδικού Ενοχικού Δικαίου). Αφετέρου, ως έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας ορίζεται η έλλειψη κάποιας ιδιότητας του πράγματος που μπορεί να είναι κάποιο φυσικό γνώρισμα ή πλεονέκτημα του ή κάποια σχέση με επιρροή στην αξία και χρησιμότητα του πράγματος κατά τα συναλλακτικά ήθη, η ύπαρξης της οποίας έχει συμφωνηθεί στη σύμβαση (Απ. Σ. Γεωργιάδης, ο.π.). Είναι δυνατόν μία συνομολογημένη ιδιότητα που εκλείπει να συνιστά παράλληλα και πραγματικό ελάττωμα.
Εφόσον λοιπόν, μία σύμβαση πώλησης εξελίσσεται ανώμαλα, λόγω της μη προσήκουσας ανταπόκρισης του πωλητή στην περιγραφομένη ως άνω κύρια υποχρέωσή του, γεννάται ενδοσυμβατική ευθύνη του προς τον αγοραστή. Η ενδοσυμβατική ευθύνη του πωλητή των άρθρων 534επόμ. ΑΚ –η οποία βάσει του άρθρου 537 ΑΚ είναι αντικειμενική- μπορεί να συρρέει και με εξωσυμβατική ευθύνη. Πιο συγκεκριμένα, κατά την κρατούσα άποψη, η ενδοσυμβατική ευθύνη του πωλητή δύναται να συρρέει διαζευκτικώς με την αδικοπρακτική ευθύνη που ρυθμίζεται στα άρθρα 914επόμ. ΑΚ. (ΑΠ 587/2020, ΑΠ 14/2021 κ.α.).
Η απόφαση ΜΠρΠατρών 164/2021 πραγματεύτηκε πολύ προσφάτως το ζήτημα της συρροής της ενδοσυμβατικής με την αδικοπρακτική ευθύνη επί ανώμαλης εξέλιξης συμβάσεως πώλησης λόγω του 534 ΑΚ. Σύμφωνα με την κρίση του δικάσαντος Δικαστηρίου, σε μία τέτοια περίπτωση, δύναται η συρροή: «στο μέτρο που η αξίωση αποζημιώσεως μπορεί να καλύψει συμπληρωματικά ζημίες που είναι απότοκοι της ελαττωματικότητας του πράγματος, αλλά δεν καλύφθηκαν με την άσκηση των αξιώσεων του άρθρου 540 ΑΚ. Επομένως, ο αγοραστής μπορεί να ζητήσει αποζημίωση για κάθε ζημία (θετική ή διαφυγόν κέρδος) που συνάπτεται άμεσα και με την ύπαρξη του ελαττώματος ή την έλλειψη της ιδιότητας, δηλαδή τη διαφορά μεταξύ των δύο αξιών, τις δαπάνες που έγιναν για την προσπάθεια διόρθωσης του πράγματος, το διαφυγόν κέρδος, τη ζημία από τυχόν στέρηση της χρήσης του πράγματος και όλα τα έξοδα για άλλους λόγους. (ΑΠ 1703/2013 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Τέλος, η αθέτηση προϋφιοτάμενης ενοχής και μόνη δεν συνιστά άνευ άλλου και αδικοπραξία, είναι όμως δυνατόν μία υπαίτια ζημιογόνος συμπεριφορά (πράξη ή παράλειψη), με τη οποία παραβιάζεται η σύμβαση, πέραν της αξίωσης από τη σύμβαση, να θεμελιώνει και αξίωση από αδικοπραξία, όταν και χωρίς τη συμβατική σχέση διαπραττόμενη, θα ήταν παράνομη, ως ενέχουσα προσβολή δικαιώματος, το οποίο αντιτάσσεται κατά του ζημιώσαντος και όφειλε αυτός να το σεβαστεί (Ολ.ΑΠ 1801/2001).
Ειδικότερα, όταν υπάρχει ενδοσυμβατική ευθύνη για πραγματικό ελάττωμα του πωληθέντος πράγματος, για τη θεμελίωση και εξωσυμβατικής ευθύνης από αδικοπραξία του πωλητή θα πρέπει η ύπαρξη του ελαττώματος κατά το χρόνο που ο κίνδυνος του πράγματος μεταβαίνει στον αγοραστή να αποδίδεται σε υπαίτια (δόλια) συμπεριφορά του πωλητή, με την οποία αυτός με πρόθεση επιδιώκει να παραγάγει, ενισχύσει ή διατηρήσει πεπλανημένη αντίληψη ή εντύπωση στον αγοραστή, αναφορικά με την ύπαρξη του ελαττώματος του πράγματος ή την έλλειψη συμφωνημένης ιδιότητας, με την παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών ή με την (διαζευκτικά και όχι σωρευτικά) απόκρυψη ή αποσιώπηση ή ατελή ανακοίνωση των αληθινών γεγονότων, των οποίων η αποκάλυψη στον αγοραστή που τα αγνοεί επιβαλλόταν από την καλή πίστη ή την υφιστάμενη ιδιαίτερη σχέση μεταξύ πωλητή και αγοραστή. Οι αξιώσεις από τη σύμβαση και την αδικοπραξία είναι δυνατόν να συρρέουν και να ασκηθούν παράλληλα, δεν μπορούν όμως εφόσον αλληλοκαλύπτονται και να ικανοποιηθούν μαζί, αφού η ικανοποίηση της μιας καθιστά χωρίς αντικείμενο την άλλη, εκτός εάν από την τελευταία παρέχεται πρόσθετη έννομη προστασία, μη παρεχόμενη από τη συρρέουσα αντικειμενικά (σχ. ΑΠ 737/2011 Α’ δημ.ΝΟΜΟΣ).»
Μάλιστα το Δικαστήριο επισήμανε το γεγονός πως επειδή δεν συντρέχει περίπτωση δόλιας απόκρυψης εν προκειμένω, συνεπάγεται τη μη στοιχειοθέτηση της συρροή αξιώσεων από αδικοπραξία. Για αυτό το λόγο και έγινε δεκτή η ασκηθείσα έφεση, εξαφανίζοντας την πρωτόδικη.
Διαβάστε επίσης: Τα είδη των εταιρειών στην Ελλάδα. Διαφορές και πλεονεκτήματα.
Για οποιαδήποτε απορία σχετικά με την υπόθεσή σας, επικοινωνήστε μαζί μας και εξειδικευμένοι δικηγόροι με εμπειρία, θα αναλάβουν να σας παρέχουν τις κατάλληλες νομικές συμβουλές. Δικηγορικά γραφεία στην Αθήνα και την Καβάλα. Δυνατότητα απομακρυσμένου ραντεβού. Παράσταση σε όλη την Ελλάδα.