Πότε ένα ατύχημα θεωρείται τροχαίο και πότε εκδικάζεται σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις για ζηµιές από αυτοκίνητο 614 § 6 ΚΠολΔ? Διαφορές απαιτήσεων αποζημίωσης για ζηµιές από αυτοκίνητο µεταξύ δικαιούχων και υπόχρεων.

Πότε ένα ατύχημα θεωρείται τροχαίο και εκδικάζεται σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις για ζηµιές από αυτοκίνητο 614 § 6 ΚΠολΔ? Διαφορές απαιτήσεων αποζημίωσης για ζηµιές από αυτοκίνητο µεταξύ δικαιούχων και υπόχρεων.

Βασική προυπόθεση για την εκδίκαση μιας διαφοράς κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών κατ’ άρθρο 614 § 6 ΚΠολΔ αποτελεί η ύπαρξη αποζημιωτικής αξίωσης λόγω ζημίας, η οποία έχει ως αίτιο αυτοκίνητο. Πρέπει, δηλαδή, η σχετική ζηµία να τελεί σε άμεση σχέση με αυτοκίνητο και την λειτουργία του και δεν πρέπει να προέρχεται από άλλη πηγή, έστω και αν αφορά αυτοκίνητο ή βλάπτει αυτοκίνητο (ΕφΘεσ175/2004, ΕφΘεσ 1466/1998, ΜΠρΑθ 4677/2007).

Ως αυτοκίνητο νοείται το όχημα, το οποίο κινείται με μηχανική δύναμη (βενζινοκινητήρας, ηλεκτροκινητήρας ή κινητήρας φυσικού αερίου) και όχι εκείνο το οποίο κινείται πάνω σε τροχιές (άρθρ. 2 § 1 ν. Γ”ΒΝ/1911). Δεδομένου ότι η έννοια του αυτοκινήτου δεν προσδιορίζεται ενιαία στα διάφορα ειδικά νομοθετήματα, για την υπαγωγή μίας διαφοράς στην ερευνώµενη ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών ο ορισμός του αυτοκινήτου πρέπει να αντιμετωπίζεται με ευρύτητα και να αρκεί η ύπαρξη ζημιάς από αυτοκίνητο κατά την έννοια οποιασδήποτε ειδικής διάταξης.

Στο αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής της ερευνώμενης ειδικής διαδικασίας εμπίπτουν, δεδομένου ότι θεωρούνται «αυτοκίνητα» κατ’ άρθρο 614 § 6 ΚΠολΔ: τα αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης (Δ.Χ.) , τα επιβατηγά αυτοκίνητα, τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης (Ι.Χ.) , τα φορτηγά, τα λεωφορεία, οι μοτοσικλέτες και τα μοτοποδήλατα (ΑΠ 213/2016 , ΑΠ 409/2015, ΑΠ 740/2009), τα ηλεκτρικά ποδήλατα και τα ηλεκτρικά πατίνια, τα μηχανοκίνητα έλκηθρα χιονιού (ΑΠ 1007/2011), οι μηχανοκίνητοι εκσκαφείς (ΑΠ 296/2012, ΕφΠειρ 632/2009), οι γερανοί, τα χωματουργικά μηχανήματα (ΑΠ 238/2015), οι πρέσσες μπετόν (ΑΠ 1168/2007), οι γεωργικοί ελκυστήρες (ΕφΑθ 7271/2006, ΕφΘρακ 152/1984), εφόσον οι αποζημιωτικές αξιώσεις συνδέονται με την χρήση των παραπάνω γεωργικών και κατασκευαστικών μηχανημάτων ως αυτοκινήτων και όχι ως έργαλείων (ΑΠ 296/2012, ΑΠ 1168/2007).

Η λειτουργία του αυτοκινήτου αποτελεί αναγκαία προυπόθεση για την γέννηση της αντικειμενικής αστικής ευθύνης του οδηγού και του ιδιοκτήτη του ζημιογόνου οχήματος (άρθρα 4, 5 ν. Γ”ΒΝ/1911), ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο αναφορικά με την εφαρμογή της ερευνώμενης ειδικής διαδικασίας. Επισημαίνεται ότι τα δύο θέματα δεν πρέπει να συνδέονται, καθώς οι αποζημιωτικές αξιώσεις από το τροχαίο ατύχημα μπορεί να θεμελιώνονται νομικά στο κοινό δίκαιο (άρθρα 914επ. ΑΚ), το οποίο δεν θέτει την λειτουργία του αυτοκινήτου ως όρο γέννησης της αστικής ευθύνης του ζημιώσαντος ή του ασφαλιστή του. Για την υπαγωγή στο πεδίο εφαρμογής της ειδικής διαδικασίας του άρθρου 614 § 6 ΚΠολΔ είναι αδιάφορο εάν η αγωγή έχει ως περιεχόμενο την αποζημίωση λόγω της περιουσιακής ζημίας που προκλήθηκε σε πρόσωπα ή πράγματα, ως συνέπεια τροχαίου ατυχήματος, ή την ανόρθωση της ηθικής βλάβης η της ψυχικής οδύνης των δικαιούχων (άρθρο 932 ΑΚ). Αδιάφορο είναι και εάν οι συναφείς αποζημιωτικές αξιώσεις θεμελιώνονται στον ΑΚ (άρθρα 914επ.), ή σε άλλο ειδικό νόμο [279].

Υπαγόμενες διαφορές στις ειδικές διατάξεις για ζηµιές από αυτοκίνητο

Με βάση τα παραπάνω, εκδικάζονται κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών για ζημιές από αυτοκίνητο, ιδίως, οι ακόλουθες περιπτώσεις:

• Τροχαία ατυχήματα, στα οποία προκαλείται ζημιά σε τρίτο από ρυμουλκούμενο όχημα (συνεζευγμένο ή όχι με το ρυμουλκό) (ΑΠ 1976/2017). Αυτό γίνεται δεκτό αφενός ενόψει της πρόβλεψης του άρθρου 1 περ. α΄ ν. 489/1976, σύμφωνα με το οποίο ως αυτοκίνητο θεωρείται και κάθε ρυμουλκούμενο όχημα συζευγμένο μετά του κυρίως αυτοκινήτου ή μη και αφετέρου ενόψει του γεγονότος ότι ρυμουλκό και ρυμουλκούμενο όχημα θεωρείται ότι συνιστούν μία ενιαία λειτουργική ενότητα (ΑΠ 1322/2013)
• Ατυχήματα, τα οποία προκαλούνται από γεωργικά ή κατασκευαστικά μηχανοκίνητα οχήματα (μηχανοκίνητοι εκσκαφείς, γερανοί, χωματουργικά μηχανήματα, πρέσσες μπετόν, γεωργικοί ελκυστήρες, κ.λπ.), εφόσον οι αποζημιωτικές αξιώσεις συνδέονται με την προέχουσα χρήση των παραπάνω μηχανημάτων ως αυτοκινήτων και όχι ως εργαλείων (ΑΠ 296/2012). Αντίθετα, εφόσον η ζημία σε τρίτα πρόσωπα προκλήθηκε κατά την χρήση των συγκεκριμένων μηχανημάτων ως εργαλείων (π.χ. κατά την έγχυση του σκυροδέματος από την πρέσσα μπετόν ή κατά την εκσκαφή από τον μηχανοκίνητο εκσκαφέα ή κατά την ανύψωση φορτίου από τον γερανό) τότε οι συναφείς αποζημιωτικές αξιώσεις εκδικάζονται κατά την τακτική διαδικασία (ΕφΠειρ 632/2009, κρίθηκε ότι αποτελεί αυτοκίνητο σε λειτουργία ο μηχανοκίνητος εκσκαφέας, ο οποίος εκτελώντας εργασίες σταθμευμένος στην αριστερή πλευρά του οδοστρώματος πραγματοποίησε αιφνιδιαστική περιστροφική κίνηση του βραχίονά του, με αποτέλεσμα την πρόσκρουση σε διερχόμενο όχημα).
• Ζημιές που προκαλούνται σε τρίτους από σταθμευμένα οχήματα, τα οποία είτε βρίσκονται σε λειτουργία είτε ο οδηγός τους κάνει προπαρασκευαστικές ενέργειες για την έναρξη ή τον τερματισμό της λειτουργία τους (π.χ. τραυματισμός ποδηλάτη ή πεζού από πόρτα σταθμευμένου αυτοκινήτου, η οποία άνοιξε αιφνίδια, τραυματισμός μοτοσικλετιστή λόγω πρόσκρουσης σε σταθμευμένο όχημα επί του δεξιού άκρου της οδού) (ΑΠ 184/2021).
• Ζημιές που προκαλούνται σε αυτοκίνητο λόγω πρόσκρουσης σε αντικείμενο, το οποίο έπεσε στο οδόστρωμα από το φορτίο άλλου προπορευόμενου οχήματος (συνήθως φορτηγού ή νταλίκας) (ΕφΑθ 8758/1989).
• Ζημιές που προκαλούνται από την υπό ευρεία έννοια κυκλοφορία του αυτοκινήτου, ανεξάρτητα από το εάν αυτό διαθέτει αριθμό κυκλοφορίας . Συνεπώς, για την υπαγωγή στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 614 § 6 ΚΠολΔ δεν απαιτείται απαραίτητα το αυτοκίνητο να κινείται σε δημόσιο ή ιδιωτικό δρόμο, αλλά αρκεί να κινείται οπουδήποτε στο έδαφος. ‘Εχει κριθεί ότι εκδικάζονται ως αυτοκινητικές διαφορές τόσο οι αποζημιωτικές αξιώσεις λόγω τραυματισμού τεχνίτη εντός του συνεργείου αυτοκινήτων, όταν κατά την διάρκεια επισκευής του τέθηκε από λάθος χειρισμό του ιδιοκτήτη του οχήματος σε λειτουργία ο κινητήρας του (ΟλΑΠ 23/1989), όσο και οι αποζημιωτικές αξιώσεις λόγω σύγκρουσης αυτοκινήτων μέσα στο γκαράζ πλοίου (ΕφΠειρ 307/1997).
• Οι αποζημιωτικές αξιώσεις των επιβατών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης (π.χ. λεωφορείων ή ταξί) κατά του οδηγού για τον τραυματισμό τους λόγω της αμελούς οδηγητικής συμπεριφοράς του τελευταίου, ακόμη κι αν η σχετική αγωγή θεμελιώνεται στη σύμβαση μεταφοράς (ΕφΑΘ 409/1988, αντίθετη η ΜΠρΑΘ 128/1997, σύμφωνα με την οποία οι αποζημιωτικές αξιώσεις των επιβατών αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης κατά του οδηγού υπάγονται στην τακτική διαδικασία, εφόσον θεμελιώνονται στη σύμβαση μεταφοράς).
• Οι μεταρρυθμιστικές αγωγές (άρθρο 334 ΚΠολΔ) επί των τελεσίδικων αποφάσεων, οι οποίες εκδόθηκαν σύμφωνα με την ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών για ζημιές από αυτοκίνητο (άρθρο 614 § 6 ΚΠολΔ)

Μη υπαγόμενες διαφορές στις ειδικές διατάξεις για ζηµιές από αυτοκίνητο

Δεν εκδικάζονται κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών για ζημιές από αυτοκίνητο αλλά κατά την τακτική διαδικασία, ιδίως, οι ακόλουθες περιπτώσεις, οι οποίες απλώς αφορούν ή βλάπτουν αυτοκίνητο και δεν έχουν ως άμεσο αίτιο αυτοκίνητο ή την λειτουργία του:

• Ζημιές από οχήματα (μηχανοκίνητα και μη) τα οποία δεν θεωρούνται αυτοκίνητα κατά την έννοια του νόμου. Εδώ εντάσσονται ζημιές σε αυτοκίνητα, πράγματα ή πεζούς από μέσα σταθερής τροχιάς (ιδίως τραμ, σιδηροδρομικά οχήματα, αυτοκινητάμαξες), τροχήλατες άμαξες συρόμενες από ζώα (άλογα, αγελάδες, κ.λπ.) ή ποδήλατα (ΕφΑθ 1379/2014, = θανάσιμος τραυματισμός πεζού από αμαξοστοιχία Τραμ), ΠΠρΑθ 1012/2016, ΠΠρΑθ 2994/2013).
• Αξιώσεις αποζημίωσης οποιασδήποτε μορφής (υλικές ζημιές, χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης) λόγω πρόσκρουσης αυτοκινήτου σε παράνομη διαφημιστική πινακίδα (ΟλΣτΕ 168/2010 = Αστική ευθύνη Δημοσίου και Ο.Τ.Α. για την μη απομάκρυνση παράνομων και επικίνδυνων για την οδική ασφάλεια διαφημιστικών πινακίδων).
• Ζημιές σε αυτοκίνητα ή τους επιβαίνοντες τους λόγω της πτώσης επ΄ αυτών κτίσματος (ευθύνη κυρίου ή νομέα κτίσματος κατ’ άρθρο 925 ΑΚ) , δένδρου ή οποιουδήποτε άλλου αντικειμένου (π.χ. πτώση υαλοπίνακα από παρακείμενη οικοδομή σε σταθμευμένο όχημα). Το ίδιο ισχύει και τις για αξιώσεις αποζημίωσης που γεννώνται στον κύριο του αυτοκινήτου ή σε τρίτο κατά του εκφορτωτή για ζημιές που προκαλούνται λόγω σφάλματος κατά την φόρτωση (π.χ. ανατροπή οχήματος λόγω υπερφόρτωσης) .
• Αξιώσεις αποζημίωσης του κυρίου αυτοκινήτου κατά του ιδιοκτήτη ζώου, το οποίο διέφυγε της επίβλεψης του τελευταίου, εισήλθε αιφνιδιαστικά στην οδό και έπεσε επάνω σε διερχόμενο όχημα, προκαλώντας του υλικές ζημιές (ευθύνη κατόχου ζώου κατ’ άρθρο 924 ΑΚ) . Αντίθετα, οι αποζημιωτικές αξιώσεις του ιδιοκτήτη του ζώου κατά του οδηγού αυτοκινήτου για τον τραυματισμό ή την θανάτωση του ζώου εκδικάζονται κατά την ειδική διαδικασία του άρθρου 614 § 6 ΚΠολΔ [302]. Συνεπώς, παρότι οι σχετικές αξιώσεις προέρχονται από το ίδιο βιοτικό συμβάν η συνεκδίκασή τους, αυτοτελώς (άρθρο 246 ΚΠολΔ) ή κατόπιν άσκησης ανταγωγής (άρθρο 268 § 3 ΚΠολΔ), δεν θα πρέπει να θεωρείται επιτρεπτή, αφού ελλείπει η προυπόθεση της ταυτότητας διαδικασίας .
• Αξιώσεις αποζημίωσης του κυρίου ή του οδηγού αυτοκινήτου κατά πεζού, ο οποίος εισήλθε αντικανονικά και αιφνιδιαστικά στο οδόστρωμα με αποτελέσματα: α) την απότομη τροχοπέδηση για να αποφευχθεί η παράσυρσή του και β) την εκτροπή του οχήματος από την πορεία του, την είσοδό του στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας και την σύγκρουση του με έτερο διερχόμενο όχημα. Ο οδηγός του τελευταίου οχήματος δεν μπορεί να δημιουργήσει υποκειμενικά σύνθετη δίκη συνενάγοντας, ως απλούς ομοδίκους, τον πεζό και τον οδηγό του αυτοκινήτου που εξετράπη της πορείας του και εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας προκειμένου να αποφύγει τον πεζό . Αυτό συμβαίνει καθώς απουσιάζει εν προκειμένω η ταυτότητα διαδικασίας ως προυπόθεση ίδρυσης του δεσμού της ομοδικίας. Η αγωγή κατά του πεζού πρέπει να δικαστεί κατά την τακτική διαδικασία , ενώ, η αγωγή κατά του οδηγού του εκτραπέντος οχήματος πρέπει να δικαστεί κατά την ειδική διαδικασία του άρθρου 614 § 6 ΚΠολΔ (αντίθετη η ΕφΛαρ 617/1998, σύμφωνα με την οποία η αγωγή (ή η ανταγωγή) του ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου κατά του πεζού για τις ζημιές που προκάλεσε σε αυτό εκδικάζεται κατά την ειδική διαδικασία).
• Αξιώσεις αποζημίωσης του ιδιοκτήτη ή του οδηγού αυτοκινήτου για τις ζημιές που αυτό υπέστη λόγω κακοτεχνιών ή εκτέλεσης εργασιών στο οδόστρωμα (ΜΠρΑΘ 4543/2006).

Διαβάστε επίσης: Τραυματισμός ζώου συνεπεία τροχαίου ατυχήματος. Η ευθύνη του οδηγού και ευθύνη ιδιοκτήτη του ζώου.

Καταδίκη “υπευθύνου” δρόμου για τροχαίο ατύχημα, λόγω λιμναζόντων υδάτων στο οδόστρωμα.

Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και πρόκληση τροχαίου. Αστική ευθύνη οδηγού, κάλυψη από ασφαλιστική εταιρεία, ποινική ευθύνη και διοικητικό πρόστιμο.

Τροχαία ατυχήματα και ζητήματα ευθύνης. Αποζημίωση, συνυπαιτιότητα και απαλλαγή ευθύνης.

Για οποιαδήποτε απορία σχετικά με την υπόθεσή σας, επικοινωνήστε μαζί μας και εξειδικευμένοι δικηγόροι με εμπειρία, θα αναλάβουν να σας παρέχουν τις κατάλληλες νομικές συμβουλές. Δικηγορικά γραφεία στην Αθήνα και την Καβάλα. Δυνατότητα απομακρυσμένου ραντεβού. Παράσταση σε όλη την Ελλάδα.