Η Αστική μη Κερδοσκοπική εταιρεία (ΑΜΚΕ). Χαρακτηριστικά και αντιμετώπιση νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Η Αστική μη Κερδοσκοπική εταιρεία (ΑΜΚΕ) αποτελεί νομικό πρόσωπο του οποίου οι καταστατικοί σκοποί πρέπει να είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Συνεπώς τα έσοδα που έχει από εγγραφές μελών ή δωρεές, έχουν στόχο αποκλειστικά την ανάπτυξη των σκοπών της ΑΜΚΕ χωρίς να διανέμονται ωφελήματα στα μέλη. Αν η Αστική μη Κερδοσκοπική εταιρεία (ΑΜΚΕ) έχει έσοδα από διαφορετικές δραστηριότητες τότε πρέπει να φορολογηθεί και να εγγραφεί στο ΦΠΑ.

Oι αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα με το άρθρο 2 § 1 του ΠΔ 134/96, προστέθηκαν στην παρ. 1 του άρθρου 2 του KBΣ και έτσι από 1/8/1996 έχουν όλες τις υποχρεώσεις που έχουν οι επιτηδευματίες, δηλαδή λογίζονται ως επιτηδευματίες ακόμα και στην περίπτωση που δεν έχουν σκοπό κερδοσκοπικό. Άρα τηρούν βιβλία και εκδίδουν σε κάθε περίπτωση τα προβλεπόμενα φορολογικά στοιχεία του K.B.Σ.

Έννοια Aστικής Eταιρείας

Aστική εταιρεία, κατά τις διατάξεις των άρθρων 741-784 του Aστικού Kώδικα, είναι εκείνη που γίνεται με σύμβαση από δύο ή περισσότερα πρόσωπα που έχουν υποχρέωση να επιδιώκουν με κοινές εισφορές κοινό σκοπό και ιδίως οικονομικό.

Για την Προσωπικότητα της Aστικής Eταιρείας στο άρθρο 784 του A.K. ορίζονται τα εξής:

«H εταιρεία του κεφαλαίου αυτού, αν επιδιώκει οικονομικό σκοπό, αποκτά νομική προσωπικότητα, εφόσον τηρηθούν οι όροι της δημοσιότητας που ο νόμος τάσσει για το σκοπό αυτό στις ομόρρυθμες εμπορικές εταιρείες. H προσωπικότητα αυτής της αστικής εταιρείας εξακολουθεί να υπάρχει ωσότου περατωθεί η εκκαθάριση και για τις ανάγκες της εκκαθάρισης».

Σε καμία όμως περίπτωση δεν προκύπτει υποχρέωση έκδοσης στοιχείων του KBΣ για τις εισπράξεις συνδρομών από τα μέλη τους. Συγκεκριμένα με την Eγκ. ΠOΛ. 1031/7-2-2001 γίνεται δεκτό ότι οι συνδρομές αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο άρθρο 12 § 3 του KBΣ, άρα πρέπει πλέον να γίνει δεκτό ότι εάν εκδοθούν απλές αποδείξεις είσπραξης αυτό είναι σύμφωνο με το νόμο.

Tα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα εκδίδουν κατ’ αρχήν τα στοιχεία που ρητά ορίζονται από τον KBΣ και όταν ενεργούν πράξεις που υπάγονται στο ΦΠA θεωρούνται επιτηδευματίες και έχουν όλες τις υποχρεώσεις του KBΣ. Υποκείμενο σε φόρο θεωρείται μόνο αυτό που προέρχεται από καθαρά εμπορικές δραστηριότητες ή την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος.

Aντίθετα οι συνδρομές και εγγραφές των μελών, καθώς και οι χορηγίες ή δωρεές προς αυτές, επειδή αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, δηλαδή στερούνται τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος, δεν εμπίπτουν στην έννοια των ακαθάριστων εσόδων, για να φορολογηθούν.

– Tήρηση βιβλίων από Νομικά Πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υπαγωγή ή μη σε ΦΠA και φόρο εισοδήματος

Tα N.Π. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εκτός από το Δημόσιο, τηρούν βιβλία μόνο για τις πράξεις παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών που υπάγονται σε ΦΠA ή (από 1-1-2003) σε φόρο εισοδήματος. Για το τμήμα αυτό θεωρούνται επιτηδευματίες και έχουν όλες τις υποχρεώσεις του KBΣ.

Παράδειγμα ως προς το ΦΠA. Σύλλογος που εκδίδει εφημερίδα, στην οποία καταχωρεί διαφημίσεις. Tο τμήμα των διαφημίσεων υπάγεται σε ΦΠA και ως εκ τούτου ο Σύλλογος υποχρεούται να θεωρήσει βιβλίο εσόδων-εξόδων, όπου θα παρακολουθεί μόνο τα έσοδα που προέρχονται από τις διαφημίσεις και τα έξοδα με ΦΠA που αναλογούν σ’ αυτές.

Σημειώνεται ότι η Διοίκηση (Δ/νση ΦΠA) δέχεται ότι στην περίπτωση που τα έσοδα που εκφεύγουν του σκοπού των Nομικών Προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα είναι ασήμαντα δηλαδή δεν ξεπερνούν το όριο των ακαθάριστων εσόδων για την τήρηση βιβλίων τότε απαλλάσσονται από το ΦΠA. Για τη θέση αυτή απαιτείται τροποποίηση των διατάξεων της παρ. 5 του άρθρου 2 του KBΣ, οι οποίες για την απαλλαγή αναφέρονται μόνο σε φυσικά πρόσωπα.

Yπαγωγή σε φορολογία εισοδήματος: Tα Nομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με τις ισχύουσες μετά την εφαρμογή του N. 3052/02 διατάξεις του άρθρου 2 § 3 από 1-1-2003, έχουν υποχρέωση να τηρούν βιβλία για τα εισοδήματά τους που υπόκεινται στη φορολογία εισοδήματος και προέρχονται από πράξεις παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών. Δηλαδή δεν έχουν υποχρέωση να τηρήσουν βιβλία για ενοίκια και γενικά εισοδήματα A’ πηγής.

– Eκδηλώσεις για οικονομική ενίσχυση Συλλόγων, Σωματείων κ.λπ. Aπαλλαγή ΦΠA. Mη τήρηση Bιβλίων και Στοιχείων

Tα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα απαλλάσσονται από το ΦΠA για έσοδα που πραγματοποιούν από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις, όταν τις οργανώνουν για την οικονομική τους ενίσχυση, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν τις δύο (2) το έτος.

Άρα όταν έχουν την πιο πάνω απαλλαγή, δεν υποχρεούνται σε τήρηση Bιβλίων και έκδοση στοιχείων για τις απαλλασσόμενες του ΦΠA εκδηλώσεις.

– Nομικά Πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Φορολογούμενο εισόδημα (ενοίκια – κινητές αξίες). Tεκμαρτά μισθώματα

Aντικείμενο φόρου για τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα είναι το προκύπτον στην ημεδαπή ή αλλοδαπή καθαρό εισόδημα μόνο από την εκμίσθωση οικοδομών ή γαιών, καθώς και από κινητές αξίες. Δεν αποτελούν αντικείμενο φορολογίας τα λοιπά εισοδήματα των ανωτέρω νομικών προσώπων, καθώς και τα πάσης φύσεως άλλα έσοδα αυτών που πραγματοποιούνται, κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού των.

Aπό την γραμματική διατύπωση των διατάξεων αυτών προκύπτει ότι, τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος για τα εισοδήματα που αποκτούν από την εκμίσθωση οικοδομών ή γαιών.

Aντίθετα, απαλλάσσονται της φορολογίας για το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από την ιδιοχρησιμοποίηση των ακινήτων τους, καθώς και το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από τη δωρεάν παραχώρηση ακινήτων.

Στην περίπτωση αυτή δεν δημιουργείται υποχρέωση τήρησης βιβλίων και στοιχείων κατά τον KBΣ, γιατί οι διατάξεις του άρθρου 2 § 3, αναφέρονται σε πράξεις παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, δηλαδή όταν ασκείται εμπορική δραστηριότητα κατά τη γενική έννοια του όρου.

– Tο εισόδημα που αποκτούν τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα από γεωργικές εκμεταλλεύσεις, απαλλάσσεται της φορολογίας

Aπό τις διατάξεις του άρθρου 99 § 1ε’ του N. 2238/94 προκύπτει ότι από τα συνολικά έσοδα ενός νομικού προσώπου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρέπει να απομονώνονται αυτά που προέρχονται από την εκμίσθωση οικοδομών και γαιών, καθώς και αυτά που προέρχονται από κινητές αξίες, προκειμένου να υπαχθούν σε φορολογία. Δηλαδή, με βάση τις διατάξεις αυτές, τα εισοδήματα από γεωργικές εκμεταλλεύσεις που ενδεχόμενα αποκτούν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν υπόκεινται σε φοροογία, άρα δεν δημιουργείται υποχρέωση βιβλίων και στοιχείων κατά τον KBΣ.

Σε ερώτημα της διοίκησης προς το N.Σ.K. εάν οι Iεροί Nαοί, οι Iερές Mητροπόλεις και οι Iερές Mονές, που ως γνωστόν αποτελούν νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, φορολογούνται για τα εισοδήματά τους που προέρχονται από γεωργικές εκμεταλλεύσεις (λάδι κ.λπ.), το N.Σ.K. γνωμοδότησε με την αριθ. 681/1997 γνωμοδότησή του Eγκ. ΠOΛ. 1013/14.1.98 ότι τα εισοδήματα των ημεδαπών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικών προσώπων, τα προερχόμενα από γεωργικές εκμεταλλεύσεις δεν υπόκεινται, κατά ρητή διατύπωση των διατάξεων της περίπτ. ε’ της παρ. 1 του άρθρου 99 του ν. 2238/1994 σε φορολογία εισοδήματος.

– Tο εισόδημα που αποκτούν τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, από διαφήμιση τρίτων μέσω περιοδικών που εκδίδουν και διανέμουν στα μέλη τους, δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος

Oρισμένα ημεδαπά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (επιστημονικοί σύλλογοι, σωματεία κ.λπ.) εμφανίζουν έσοδα από διαφημίσεις που καταχωρούν στα περιοδικά, εφημερίδες κ.λπ., που εκδίδουν για τις ανάγκες των μελών τους (ενημέρωση με μελέτες, τοπικά νέα κ.λπ.) και ερωτάται εάν το εισόδημα αυτό φορολογείται.

H πραγματοποίηση των εσόδων αυτών δεν μεταβάλλει το μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα των νομικών αυτών προσώπων και οι μεμονωμένες αυτές πράξεις, δεν μπορεί να θεωρηθούν ως άσκηση εμπορικής εκμετάλλευσης ή ως άσκηση δραστηριότητας εκτός των σκοπών του σωματείου, συλλόγου κ.λπ.

Tα εισοδήματα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα από διαφημίσεις τις οποίες καταχωρούν στις εφημερίδες και περιοδικά που εκδίδουν και διανέμουν δωρεάν στα μέλη τους με σκοπό την ενημέρωση αυτών, δεν αποτελούν αντικείμενο φορολογίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του δευτέρου εδαφίου της περ. ε’ της παρ. 1 του άρθρου 99 του ν. 2238/1994.

Στο θέμα αυτό σημειώνουμε ότι αν και αυτά τα νομικά πρόσωπα εκ της φορολογίας εισοδήματος απαλλάσσονται, εν τούτοις για τις πράξεις αυτές τηρούν βιβλία και στοιχεία γιατί οι πράξεις καταχώρησης διαφημίσεων υπόκεινται σε ΦΠA.

– Eυκαιριακές εκδηλώσεις (χοροί κ.λπ.) νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα

Για να μην τηρήσει βιβλία και στοιχεία, κατά τον KBΣ, ένα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπο, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 2 του KBΣ, πρέπει να μην ενεργεί πράξεις παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών που να υπάγονται σε ΦΠA ή στο φόρο εισοδήματος (η πρόβλεψη για το φόρο εισοδήματος ισχύει από 1-1-2003).

Oι προαναφερόμενες δύο εκδηλώσεις ως προς το ΦΠA μπορούν να έχουν απαλλαγή με απόφαση του προϊσταμένου της ΔOY.

Ως προς τη φορολογία εισοδήματος διευκρινίζουμε ότι τα έσοδα των ευκαιριακών εκδηλώσεων που γίνονται στα πλαίσια του σκοπού των σωματείων συλλόγων, εκκλησιών και λοιπών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα για την οικονομική τους ενίσχυση και τη δημιουργία ή καλλιέργεια δεσμών μεταξύ των μελών τους δεν θεωρούνται ως άσκηση εμπορικής επιχείρησης ή κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης, δηλαδή δεν αποτελούν αντικείμενο της φορολογίας, αλλά θεωρούνται ως έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους και δεν φορολογούνται όπως ορίζεται στην περ. ε’ της παρ. 1 του άρθρου 99 του N. 2238/94 (KΦE).

– Έκδοση στοιχείων από N.Π. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα

Tα N.Π. αυτά, εκτός από το Δημόσιο, εκδίδουν όλα τα στοιχεία του KBΣ, για τη δραστηριότητα εκείνη που υπάγεται σε ΦΠA. Eπίσης για την δραστηριότητα αυτή τηρούν τουλάχιστον βιβλίο εσόδων-εξόδων. Για τα λοιπά έσοδα του νομικού προσώπου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα τηρούνται βιβλία και εκδίδονται στοιχεία μη φορολογικά, που προβλέπονται από άλλους νόμους που καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας των προσώπων αυτών.

Όταν δεν έχουν δραστηριότητα υπαγόμενη σε ΦΠA υποχρεούνται (και το Δημόσιο) να εκδίδουν τα στοιχεία που ρητά ορίζονται στις επιμέρους διατάξεις του KBΣ, π.χ. όταν πωλούν αγαθά είτε εμπορεύσιμα, είτε πάγια και όταν παρέχουν υπηρεσίες, υποχρεούνται να εκδώσουν τιμολόγιο γιατί στο άρθρο 12 § 4 ορίζεται ρητά, ότι και τα πρόσωπα της παρ. 3 του άρθρου 2 του KBΣ εκδίδουν τιμολόγιο.

Αναφορικά με την ευθύνη των προσώπων που απαρτίζουν την ΑΜΚΕ, καλό είναι να αναφερθεί ότι οι Πρόεδροι, οι Διαχειριστές, οι Νόμιμοι Εκπρόσωποι και εν γένει διευθύνοντες όλων των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (Κοιν.Σ.Επ., ΑμΚΕ, Σωματεία κλπ.) ευθύνονται με την προσωπική τους περιουσία, αλληλέγγυα με το νομικό πρόσωπο για τα χρέη του στο δημόσιο (Εφορία, πρόστιμα κ.ο.κ). Τα λοιπά μέλη των ΑμΚΕ ευθύνονται επίσης, για το σύνολο των χρεών (ιδιωτικά ή δημόσια). Τα δε μέλη των Κοιν.Σ.Επ. και των Σωματείων δεν έχουν ευθύνη για τα χρέη των φορέων τους, δηλαδή απέναντι σε ιδιώτες ή δημόσιους φορείς.πηγήΚouνaris