Υιοθεσία στην Ελλάδα. Τα είδη, οι προυποθέσεις και η διαδικασία της υιοθεσίας.

Υιοθεσία στην Ελλάδα. Τα είδη, οι προυποθέσεις και η διαδικασία της υιοθεσίας.

Η υιοθεσία είναι μια νομική πράξη, η οποία καθιστά το παιδί που δεν μπορεί να ζήσει με την φυσική του οικογένεια ως μόνιμο μέλος μια άλλης οικογένειας ακριβώς σαν να έχει γεννηθεί σε αυτή. Στη θετή οικογένεια το υιοθετημένο παιδί μπορεί να απολαμβάνει όλα τα προνόμια και τα δικαιώματα ενός φυσικού παιδιού. Οι δε θετοί γονείς έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις απέναντι στο υιοθετημένο παιδί σαν να ήταν φυσικό τους τέκνο.

Τα είδη της υιοθεσίας και τα προσόντα των θετών γονέων

Τα τρία είδη της νόμιμης υιοθεσίας είναι:

• 1. Ιδιωτική υιοθεσία: Ένα άτομο ή μια οικογένεια υιοθετεί το παιδί κάποιου άλλου προσώπου ανεξαρτήτως αν το συγκεκριμένο παιδί ανήκει σε ένα συγγενικό άτομο ή σε άγνωστο
• 2. Υιοθεσία από ίδρυμα (Δημόσια): Ένα άτομο ή μια οικογένεια υιοθετεί ένα παιδί από ίδρυμα.
• 3. Διακρατική υιοθεσία: Ένα άτομο ή μια οικογένεια υιοθετεί ένα παιδί από το εξωτερικό βάση της Σύμβαση της Χάγης.

Οι βασικές προϋποθέσεις μιας υιοθεσίας, ως προς τους θετούς γονείς

1. Ηλικία: Η ηλικία τουλάχιστον ενός εκ των δύο υποψήφιων θετών γονέων πρέπει να είναι άνω των 30 ετών & κάτω των 60 ετών. Ακόμη, ο θετός γονέας χρειάζεται να είναι μεγαλύτερος από τον υιοθετούμενο τουλάχιστον κατά 18 έτη, αλλά όχι & πάνω από 50 έτη.

2. Ποινικό μητρώο: Οι θετοί γονείς να μην έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα ή να μην εκκρεμεί σε βάρος τους ποινική δίωξη για τα αδικήματα εκείνα που επισύρουν έκπτωση από τη γονική μέριμνα, καθώς και για τα προβλεπόμενα από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία περί ναρκωτικών και περί εμπορίας ανθρώπων και οργάνων.

3. Οικονομική κατάσταση: Να έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τα βασικά έξοδα διατροφής, μόρφωσης και ιατρικής περίθαλψης του παιδιού, διαθέτοντας επαρκείς για αυτό οικονομικούς πόρους.

4. Υγεία: Να έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία και ιδίως να μην πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα.

5. Συναίνεση:   Είναι απαραίτητη η συμφωνία και των δύο συζύγων ώστε να υπάρξει μία πράξη υιοθεσίας. Δίνεται όμως η δυνατότητα υιοθεσίας και σε άνδρα ή γυναίκα που είναι άγαμος, άγαμη. Επίσης είναι απαραίτητη η συναίνεση του προς υιοθεσία ανήλικου παιδιού, αν αυτό έχει συμπληρώσει το 12ο έτος της ηλικίας του.

6.Σε περίπτωση ιδιωτικής υιοθεσίας η τελική συναίνεση των φυσικών γονέων δίνεται αφού περάσουν τρεις μήνες από τη γέννηση του παιδιού. Αυτό σημαίνει πως δεν μπορεί να υπάρξει απόφαση πριν περάσει το συγκεκριμένο χρονικό όριο.

Η διαδικασία της υιοθεσίας.

Α) Για την ιδιωτική υιοθεσία

1. Οι υποψήφιοι θετοί γονείς, συντάσσουν μια συμβολαιογραφική πράξη, στην οποία θα αναφέρεται η συναίνεση της φυσικής μητέρας για την προσωρινή φιλοξενία του παιδιού της.

2. Καταθέτουν αίτηση και δικαιολογητικά στην αρμόδια υπηρεσία (αυτοπροσώπως ή μέσω δικηγόρου).

3. Είναι διαθέσιμοι στις έρευνες της πρόνοιας οι οποίες διενεργούνται με κοινωνικό λειτουργό της, με σκοπό να εκτιμηθεί η καταλληλότητά τους. Η ίδια διαδικασία γίνεται και στο σπίτι των φυσικών γονέων.

4. Ο κοινωνικός λειτουργός στέλνει τις εκθέσεις και για τους θετούς και για τους φυσικούς γονείς στο δικαστήριο.

5. Όλα τα μέλη συμμετέχουν στη διεξαγωγή της δίκης για την έκδοση της τελικής απόφασης της υιοθεσίας του παιδιού.

Β) Για την υιοθεσία από ίδρυμα

1. Οι υποψήφιοι θετοί γονείς απευθύνονται στα ιδρύματα της χώρας και καταθέτουν αίτηση και δικαιολογητικά.

2. Το ίδρυμα αποστέλλει έγγραφο στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία της περιοχής κατοικίας των υποψήφιων θετών γονέων για διενέργεια κοινωνικής έρευνας από τον κοινωνικό λειτουργό.

3. Οι υποψήφιοι θετοί γονείς συμμετέχουν στις διαδικασίες της κοινωνικής έρευνας, την οποία διενεργεί η αρμόδια κοινωνική υπηρεσία, με σκοπό να εκτιμήσει την καταλληλότητα τους.

4. Αν έχουν δεν υπάρχει κώλυμα στα παραπάνω οι υποψήφιοι θετοί γονείς αναμένουν ειδοποίηση από το ίδρυμα ότι υπάρχει εκεί το κατάλληλο γι’ αυτούς παιδί.

5. Οι υποψήφιοι θετοί γονείς συμμετέχουν στη διεξαγωγή της δίκης για την έκδοση της τελικής απόφασης της υιοθεσίας του παιδιού.

Γ) Για τη διακρατική υιοθεσία

Οι υποψήφιοι θετοί γονείς, αφού πρώτα απευθυνθούν στην κοινωνική υπηρεσία της περιοχής τους, καταθέτουν αίτηση και δικαιολογητικά στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία για τις διακρατικές υιοθεσίες και στη συνέχεια ακολουθεί η διαδικασία της αξιολόγησης.

Πέραν της αξιολόγησης απαιτείται και:

1. Τελεσίδικη δικαστική απόφαση αλλοδαπού δικαστηρίου  νόμιμα επικυρωμένη.

2. Επίσημη μετάφραση της ξενόγλωσσης δικαστικής απόφασης

3. Απόφαση Ελληνικού Δικαστηρίου για αναγνώριση του δεδικασμένου της απόφασης του αλλοδαπού Δικαστηρίου, όπου απαιτείται.

4. Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης των θετών γονέων τελευταίου εξαμήνου.

Ολα τα παραπάνω αποστέλλονται στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου εξωτερικών από έναν από τους γονείς ή το ίδιο το τέκνο, εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος, ή από τρίτο πρόσωπο, εφοδιασμένο με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο με την επίδειξη της αστυνομικής του ταυτότητας ή του διαβατηρίου, ή από τον παραστάντα δικηγόρο.

Στην περίπτωση που οι φυσικοί γονείς του υιοθετουμένου είναι Έλληνες και έχει γεννηθεί στο εξωτερικό η πράξη της υιοθεσίας καταχωρίζεται στο περιθώριο της ληξιαρχικής πράξης γέννησης που ήδη έχει συνταχθεί στην Υπηρεσία μας ως μεταβολή στην αστική κατάσταση του τέκνου.

Στην περίπτωση που οι φυσικοί γονείς του υιοθετουμένου είναι αλλοδαποί, περί της υιοθεσίας συντάσσεται απευθείας έκθεση υιοθεσίας στο υπουργείο Εσωτερικών ή ενώπιον της αρμόδιας Προξενικής αρχής στην αλλοδαπή, η οποία στη συνέχεια πρέπει να μεταγραφεί στην Υπηρεσία μας.

Ποια είναι τα απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα που πρέπει να προσκομίσει κάποιος υποψήφιος θετός γονέας;

1. Ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του υιοθετημένου, το οποίο ζητείται από την υπηρεσία της κοινωνικής έρευνας, 2. Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, που αφορά τον ή τους αιτούντες, 3. Ληξιαρχική πράξη γάμου,4. Ποινικά μητρώα των αιτούντων, 5. Πιστοποιητικά περί μη διώξεως από την αρμόδια Εισαγγελία των αιτούντων, 6. Εκκαθαριστικά της αρμόδιας Δ. Ο. Υ., που αφορούν τους αιτούντες, συμβόλαια, που αποδεικνύουν την κυριότητα των αιτούντων επί ακινήτων (εάν υπάρχουν), 7. Πιστοποιητικά υγείας των αιτούντων, 8. Αντίγραφα των ταυτοτήτων των αιτούντων, 9. Γνωμοδότηση περί του ισχύοντος νομικού καθεστώτος που διέπει την υιοθεσία στη χώρα καταγωγής τους από το Ινστιτούτο Αλλοδαπού Δικαίου (εάν ο υιοθετούμενος ή έστω ένας από τους δύο αιτούντες είναι αλλοδαπός)

Τέλος σε μια προσπάθεια του ο Έλληνας νομοθέτης να επιφέρει επίσπευση και απλούστευση των διαδικασιών υιοθεσίας, χαρτογράφηση των παιδιών που φιλοξενούνται στα ιδρύματα, των ίδιων των ιδρυμάτων αλλά και των υποψήφιων γονέων και να μειώσει το χρόνο αναμονής που έφτανε έως τα έξι χρόνια σε περιπτώσεις κρατικής υιοθεσίας, λειτουργώντας αποθαρρυντικά για πολλά ζευγάρια, αλλά και να μειώσει τις περιπτώσεις «παράνομων υιοθεσιών», εισήγαγε τον Νόμο 4538/2018 «Μέτρα προώθησης των Θεσμών της Αναδοχής και Υιοθεσίας και άλλες διατάξεις» .

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική του έκθεση, οι θεσµοί της υιοθεσίας και της αναδοχής ανηλίκων αποτελούν τους κυριότερους και σηµαντικότερους θεσµούς παιδικής προστασίας, που ως απώτερο στόχο έχουν την οικογενειακή αποκατάσταση των παιδιών που χρήζουν ιδιαίτερης φροντίδας και µέριµνας εκ µέρους του κράτους.

Στις καινοτομίες του νόμου αυτού είναι η δημιουργία του Εθνικού Συμβουλίου Αναδοχής και Υιοθεσίας, ως συμβουλευτικού – γνωμοδοτικού οργάνου, καθώς και του Εθνικού Μητρώου Ανηλίκων, στο οποίο θα εγγράφονται υποχρεωτικά όλα τα παιδιά που τοποθετούνται σε μονάδες προστασίας και φροντίδας, ή πρόκειται να τοποθετηθούν σε ανάδοχο γονέα με δικαστική απόφαση ή με σύμβαση ή πρόκειται να υιοθετηθούν, του Εθνικού Μητρώου Υποψήφιων Ανάδοχων Γονέων και Εγκεκριμένων Αναδοχών Ανηλίκων. Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης διατηρεί επίσης Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών Γονέων, ενώ αντίστοιχα ειδικά μητρώα υποχρεούνται να τηρούν και οι αρμόδιοι φορείς, όπως είναι οι μονάδες παιδικής προστασίας.

Για πρώτη φορά θεσπίζεται ανώτατο χρονικό όριο αναμονής για τις διάφορες φάσεις τέλεσης των διαδικασιών αναδοχής και υιοθεσίας, ενώ εισάγεται ο θεσμός της ανάθεσης διεξαγωγής της κοινωνικής έρευνας και σύνταξης της απαιτούμενης κοινωνικής έκθεσης σε πιστοποιημένους κοινωνικούς λειτουργούς. Απαραίτητη προϋπόθεση για την παράδοση του παιδιού στους υποψήφιους θετούς γονείς είναι η εγγραφή τους στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών Γονέων.

Τέλος για πρώτη φορά παρέχεται η δυνατότητα να υιοθετούν παιδιά και εκείνοι που έχουν δικά τους, να υιοθετήσουν και οι έγγαμοι , ανεξάρτητα από το αν έχει αποκλειστεί η δυνατότητά τους να αποκτήσουν δικά τους παιδιά, ενώ για πρώτη φορά παρέχεται το δικαίωμα στους άγαμους και σε αυτούς που συζούν χωρίς γάμο να υιοθετήσουν, αλλά πάντα με την έγκριση του δικαστηρίου.

Δείτε αναλυτικά τον Ν. 4538/2018 εδώ