Διαταγή πληρωμής από τιμολόγιο και συμβάσεις πώλησης

Η διαταγή πληρωμής :

• αποτελεί τίτλο εκτελεστό που ενσωματώνει μία οφειλόμενη χρηματική απαίτηση ή, σπανιότερα, μία απαίτηση παροχής χρεογράφων.
• εκδίδεται από τον Ειρηνοδίκη, αν η απαίτηση είναι μικρότερη ή ίση των 20.000 ευρώ ή από τον Δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου σε περίπτωση που ξεπερνά το ποσό αυτό που είναι κάθε φορά αρμόδιο κατά τόπο.
• προκειμένου να εκδοθεί η Διαταγή Πληρωμής, θα πρέπει η οφειλή να αποδεικνύεται εγγράφως, με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο ή με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων που εκδόθηκε μετά από ομολογία ή αποδοχή της αίτησης από τον οφειλέτη.
• εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως του δανειστή (Τράπεζας ή ιδιώτη) στο εκάστοτε αρμόδιο Δικαστήριο και στρέφεται κατά του οφειλέτη. εκδίδεται χωρίς κλήτευση του οφειλέτη κατά του οποίου στρέφεται
• δεν μπορεί να εκδοθεί για πρόσωπα που διαμένουν στο εξωτερικό ή πρόσωπα άγνωστης διαμονής.

Η αίτηση έκδοσης διαταγής πληρωμής μπορεί να αφορά απαίτηση που να πηγάζει από τιμολόγια, τα οποία έχουν εκδοθεί στα πλαίσια κατάρτισης σύμβασης πώλησης (513 επ. ΑΚ).

1. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχει ήδη υπογραφεί έγγραφη συμφωνία με τους όρους της πώλησης, η οποία μπορεί να είναι ενσωματωμένη και στο σώμα του τιμολογίου και καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις της πώλησης.Προφορική συμφωνία δεν αρκεί για έκδοση διαταγή πληρωμής από τιμολόγιο.
2. Βέβαια όσον αφορά τα τιμολόγια ή έστω τα δελτία αποστολής που συνοδεύουν άρρηκτα τα εκδοθέντα τιμολόγια, πρέπει να υπογράφονται οπωσδήποτε από τον αγοραστή-οφειλέτη, ώστε να αποδεικνύεται η ανεπιφύλακτη παραλαβή από πλευράς του των επί πιστώσει πωληθέντων αγαθών. Εάν, λοιπόν, δεν υπάρχει υπογραφή του αγοραστή στη θέση «ο παραλάβων» και θελήσουμε να καταθέσουμε αίτηση έκδοσης διαταγή πληρωμής από τιμολόγιο στην γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου υπάρχει κίνδυνος ο αρμόδιος δικαστής να απορρίψει την αίτησή μας, επειδή ακριβώς λείπει η υπογραφή του αγοραστή και με τον τρόπο αυτό δεν βεβαιώνεται η ανεπιφύλακτη παραλαβή των προϊόντων από αυτόν.
   Όταν λέμε υπογραφή εννοούμε Ονοματεπώνυμο παραλήπτη και Μονογραφή. Μόνο μονογραφή δεν είναι αρκετή.Διαμορφωμένης με τον τρόπο αυτό της κατάστασης θα πρέπει να ασκηθεί αγωγή για την ικανοποίηση της χρηματικής μας αξίωσης, η οποία αντικατοπτρίζει το τίμημα της καταρτισθείσας σύμβασης πώλησης.
3. Εφόσον το άτομο που υπογράφει στα τιμολόγια ή στα δελτία αποστολής την παραλαβή των προϊόντων είναι τρίτο πρόσωπο, τότε απαιτείται η εντολή και εξουσιοδότηση του από τον υπόχρεο αγοραστή.
   Η εντολή και η πληρεξουσιότητα αυτή δεν αρκεί να είναι προφορική, αλλά θα πρέπει να αποδεικνύεται εγγράφως, άλλως και σε διαφορετική περίπτωση ΔΕΝ εκδίδεται διαταγή πληρωμής.

Σε περίπτωση που παρά τις ανωτέρω δεσμεύσεις του νόμου εκδοθεί διαταγή πληρωμής τότε υπάρχει δυνατότητα ακύρωσης της συγκεκριμένης διαταγής πληρωμής μετά από άσκηση ανακοπής από τον οφειλέτη – υπόχρεο αγοραστή.

Η ακύρωση της διαταγής πληρωμής λόγω έλλειψης κάποιων από τις ανωτέρω προϋποθέσεις ΔΕΝ συνεπάγεται εξόφληση της απαίτησης ή μέσο μη πληρωμής της από τον συγκεκριμένο αγοραστή – οφειλέτη, αλλά απλώς μια προσωρινή τυπική αδυναμία είσπραξης του οφειλομένου ποσού μέσω της διαδικασίας της διαταγής πληρωμής. Εφόσον ο πωλητής αποδείξει την ύπαρξη απαίτησης και την οφειλή αυτής μπορεί να την διεκδικήσει με την κατάθεση αγωγής.

Συγκριτικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι ο χρόνος μεταξύ διαταγής πληρωμής και αγωγής έχει ελαχιστοποιηθεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν για την απόδειξη της ύπαρξης απαίτησης και την έκδοση τίτλου εκτελεστού προκειμένου να διεκδικηθεί η απαίτηση.

Πότε εκδίδεται διαταγή πληρωμής από τιμολόγιο;

Το άρθρο 623 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας ορίζει ότι κατά τις διατάξεις των άρθρων 624 εως 636 ΚΠολΔικ μπορεί να ζητηθεί η έκδοση διαταγής πληρωμής για χρηματικές απαιτήσεις ή απαιτήσεις παροχής χρεογράφων, εφόσον πρόκειται για ιδιωτικού δικαίου διαφορά και η απαίτηση, καθώς και το οφειλόμενο ποσό αποδεικνύονται με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο, ή με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, η οποία εκδόθηκε μετά από ομολογία ή αποδοχή της αίτησης του οφειλέτη.

Με βάση την υπ’ αριθμό 1 παράγραφο του άρθρου 624 η έκδοση διαταγής πληρωμής μπορεί να ζητηθεί μόνον αν η απαίτηση δεν εξαρτάται από αίρεση, προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή και το ποσό χρημάτων ή χρεογράφων που οφείλεται είναι ορισμένο. Δυνάμει της παραγράφου 2 του άρθρου 624 ΚΠολΔικ δεν είναι δυνατό να εκδοθεί διαταγή πληρωμής, και αν εκδοθεί είναι άκυρη, αν η επίδοση της πρέπει να γίνει σε πρόσωπο που η διαμονή το είναι άγνωστη, εκτός αν έχει αντίκλητο νόμιμα διορισμένο, σύμφωνα με το άρθρο 142 ΚΠολΔικ.

Συνεπώς, από τα άρθρα 623 και 624 ΚΠολΔικ τίθενται οι προϋποθέσεις, οι οποίες πρέπει σωρευτικά να συντρέχουν, προκειμένου να είναι δυνατή η έκδοση διαταγής πληρωμής. Οι προϋποθέσεις αυτές, όπως τίθενται από το νόμο, είναι αφενός δικονομικές και αφετέρου του ουσιαστικού δικαίου. Μάλιστα, κάποιες από αυτές είναι θετικές και κάποιες αρνητικές. Ειδικότερα, τις θετικές προϋποθέσεις συνιστούν   η ύπαρξη χρηματικής απαίτησης (ΚΠολΔικ 623), η απαίτηση χρεογράφων(ΚΠολΔικ 623), η δυνατότητα έγγραφης απόδειξης της απαίτησης και του οφειλόμενου ποσού(ΚΠολΔικ 623), η ύπαρξη δυνατότητας άσκησης ανακοπής ενώπιον αρμόδιου πολιτικού δικαστηρίου (ΚΠολΔικ 623,630 περ. γ’, 632 παρ.1 και η ύπαρξη εννόμου συμφέροντος, το οποίο δικαιολογεί την αίτηση με την οποια ζητείται η έκδοση της διαταγής πληρωμής. Αναφορικά με τις αρνητικές προϋποθέσεις, οι οποίες δεν θα πρέπει να συντρέχουν, προκείμενου να εκδοθεί η διαταγή πληρωμής λεκτέα ότι η απαίτηση δεν πρέπει να εξαρτάται από αίρεση, προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή (ΚΠολΔικ 624 παρ.1) και ότι η επίδοση δεν πρέπει να γίνει σε πρόσωπο που η διαμονή το είναι άγνωστη, εκτός αν έχει αντίκλητο νόμιμα διορισμένο, σύμφωνα με το άρθρο 142 ΚΠολΔικ πηγήΣιαμάκης(624 παρ.2 ΚΠολΔικ).

Tα τελευταία χρόνια όμως παρατηρήθηκε μεταστροφή της νομολογίας ως προς αυτό το ζήτημα, δηλαδή τη δέσμευση του νομικού προσώπου από την έκδοση τιμολογίων από τα οποία όμως δεν προκύπτει ρητώς ο νόμιμος εκπρόσωπος του νομικού προσώπου με αποτέλεσμα οι δικαστές να είναι πιο φειδωλοί στην έκδοση διαταγών πληρωμής βασιζόμενες σε τιμολόγια από τα οποία όμως δεν διαφαίνεται με τρόπο ξεκάθαρο ο ενεργών δια λογαριασμό του νομικού προσώπου αντιπρόσωπος.  Η απόφαση ΑΠ 1608/2014 στο σκεπτικό της τονίζει πως: «Στην περίπτωση δε κατά την οποία έχει υπογράψει επί των εγγράφων αυτών (τιμολογίων) κάτω από την δήλωση αποχής τους τρίτο πρόσωπο, ως αντιπρόσωπος του υποχρέου κατόπιν εντολής και εξουσιοδοτήσεως τούτου, απαιτείται για την έκδοση διαταγής πληρωμής η εντολή και πληρεξουσιότητα αυτή να αποδεικνύεται από δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο. Η προϋπόθεση αυτή επιβάλλεται και από την αρχή της ασφάλειας των συναλλαγών, διότι διαφορετικά ο φερόμενος ως αντιπροσωπευόμενος οφειλέτης, δεσμεύεται υπέρμετρα χωρίς να υπάρχει προηγούμενη καθαρή δήλωση της βούλησής του για αντιπροσωπευτική διάθεση». Εφόσον δεν αποδεικνύεται η εντολή και πληρεξουσιότητα από δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο τότε εάν είχε εκδοθεί διαταγή πληρωμής, παραβιάζοντας αυτή την προϋπόθεση είναι άκυρη λόγω έλλειψης της διαδικαστικής προϋπόθεσης της έγγραφης απόδειξης της απαίτησης και του ποσού.  Την ίδια θέση υποστηρίζουν και οι επόμενες αποφάσεις: ΑΠ 682/2015, AΠ 1608/2014, ΑΠ 1480/2007.

Τέλος ουδόλως χάνεται οποιοδήποτε δικαίωμα του πωλητή σε περίπτωση αδυναμίας έκδοσης διαταγής πληρωμής. Πάντα υπάρχει και η δυνατότητα επιδίωξη της απαίτησης μέσω τη κατάθεσης και συζήτησης αγωγής κατά την τακτική διαδικασία.