Τι είναι το χρησιδάνειο και πώς αντιμετωπίζεται νομικά?

Τι είναι το χρησιδάνειο και πώς αντιμετωπίζεται νομικά?

Από τη διάταξη του άρθρου 810 ΑΚ προκύπτει ότι το χρησιδάνειο καταρτίζεται με σύμβαση μεταξύ του χρήστη και του χρησαμένου, η οποία δεν υπόκειται σε κανένα τύπο και μπορεί να συνάγεται και σιωπηρώς από πράξεις των συμβαλλομένων και με την οποία ο πρώτος παραχωρεί χωρίς αντάλλαγμα τη χρήση πράγματος στον δεύτερο, ο οποίος αναλαμβάνει την υποχρέωση να το επιστρέψει μετά τη λήξη αυτής.

Πρόκειται για σύμβαση που καταρτίζεται μόνο με και από την εκτέλεση της παροχής από τον χρήστη. Παράδοση της χρήσης αποτελεί η θέση του χρησαμένου με τέτοια σχέση προς το πράγμα, ώστε να μπορεί να το χρησιμοποιεί. Επομένως, ανάλογα με το περιεχόμενο της σύμβασης, τη φύση της συγκεκριμένης χρήσης και γενικώς των περιστάσεων, η παροχή του χρήστη συνίσταται συνήθως σε πράξη αυτού, δηλαδή στην παράδοση του πράγματος, δηλαδή της φυσικής εξουσίας επ` αυτού, αλλά δεν αποκλείεται να συνίσταται και σε παράλειψη ή ανοχή του χρήστη. Τέλος, η παράδοση της χρήσης μπορεί να επιτευχθεί και χωρίς καμιά υλική πράξη του χρήστη, με την απλή αλλαγή της διαθέσεως του χρησαμένου, όταν π.χ. αυτός, έχοντας τη νομή του πράγματος, αντιφωνεί αυτήν προς τον χρήστη, διατηρώντας όμως την κατοχή λόγω χρησιδανείου.

Από τις διατάξεις των άρθρων 810 και 816 ΑΚ προκύπτει ότι στη σύμβαση χρησιδανείου, που είναι ενοχική, διαρκής και χαριστική σύμβαση (βλ. Ι. Ρόκα, στο Γεωργιάδη – Σταθόπουλο ΑΚ άρθρο 810 αριθ. 3,1. Πασσιά στην ΕρμΑΚ άρθρο 810 αριθ. 24 και 25, Π. Φίλιο, ΕνοχΔ Ειδικό μέρος1974 σ. 149) και μπορεί να καταρτισθεί και ατύπως, έστω και αν περιέχει παραχώρηση χρήσης ακινήτου [βλ. Ι. Ρόκα, ό.π. αριθ. 6, Π. Φίλιο, ό.π. σ. 150, Ι. Πασσιά, ό.π. αριθ. 17 και 48, Π. Ζέπο, Ενοχ.Δικ. Ειδικό μέρος έκδ. 2η (1965) σ. 285], ο χρήστης παραχωρεί τη χρήση του πράγματος κινητού ή ακινήτου, χωρίς αντάλλαγμα στον χρησάμενο, ο τελευταίος δε έχει την υποχρέωση να αποδώσει το πράγμα στον χρήστη μετά τη λήξη της σύμβασης.

Η χωρίς αντάλλαγμα παραχώρηση της χρήσης του πράγματος στον χρησάμενο αποτελεί ουσιώδη όρο για τη σύσταση της συμβάσεως του χρησιδανείου, διότι αν συμφωνήθηκε «αντάλλαγμα», η σύμβαση αυτή δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως χρησιδάνειο, αλλά συνήθως ή ως μίσθωση ή άλλη μικτή σύμβαση μη ρυθμιζόμενη πάντως από τις διατάξεις περί χρησιδανείου (βλ. ΕφΑΘ 10753/91 ΝοΒ 40. 574 και εκεί παραπομπές, ΕφΠειρ 951/94Δνη 37.438, Ι. Πασσιά, ό.π. άρθρο 810 αριθ. 8-12, Κ. Καυκά, ΕνοχΔέκδ. 4η, άρθρο 810 σ. 319, 320). Η λήξη της σύμβασης του χρησιδανείου καθορίζεται είτε με τη συμφωνία μεταξύ των συμβαλλομένων είτε από το σκοπό του χρησιδανείου, όπως αυτός συνομολογήθηκε. Εάν το χρησιδάνειο ορίστηκε για αόριστο χρόνο, η σύμβαση λύεται πάντοτε με το θάνατο του χρησαμένου, καθόσον η σχέση δεν μεταβιβάζεται στους κληρονόμους, και με καταγγελία από τον χρήστη, αρκεί να μην ασκείται το δικαίωμα καταγγελίας άκαιρα και επιζήμια για τον χρησάμενο (άρθρα 200, 288 ΑΚ), ενόψει της ιδιάζουσας φύσης του χρησιδανείου ως σύμβασης φιλαλληλίας, αγαθοσύνης και κοινωνικής ευπρέπειας, εφόσον όμως προβληθούν από τον χρησάμενο οφειλέτη τα πραγματικά περιστατικά που είναι κρίσιμα για την εφαρμογή του κανόνος του 288 ΑΚ.

Μετά τη λήξη ή λύση της σύμβασης χρησιδανείου, κατά τα ανωτέρω, εάν ο χρήστης είναι κύριος του πράγματος που χρησιδανείσθηκε, μπορεί να αναζητήσει αυτό, είτε με την αγωγή από το χρησιδάνειο, είτε με διεκδικητική, που βασίζεται στο δικαίωμα κυριότητας, είτε και με τις δύο, της δευτέρας ασκούμενης όμως επικουρικώς. Επί πλέον, η άρνηση του χρησαμένου να αποδώσει, μετά τη λήξη ή τη λύση της σύμβασης, το πράγμα, δημιουργεί κατάσταση παράνομη και ο χρήστης, εφόσον κατ` αυτό τον τρόπο προσβάλλεται παράνομα με αποβολή από τη νομή του πράγματος, δικαιούται να ζητήσει την απόδοση της νομής του κατά τα άρθρα 984, 987 ΑΚ (Ι. Ρόκας, σε Γεωργιάδη – Σταθόπουλο ΑΚ άρθρο 810ΑΚ αριθ. 13).πηγή efotopoulou