Κρίση του ΣτΕ για νόμο 4387/2016-Τι αλλάζει για εργαζόμενους και συνταξιούχους

Κρίση του ΣτΕ για νόμο 4387/2016-Τι αλλάζει για εργαζόμενους και συνταξιούχους

Ένας απο τους σημαντικότερους -λόγω της αυξημένης κοινωνικοοικονομικής του σημασίας- νόμους που ψηφίστηκαν κατα τη διάρκεια της τετραετούς διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε και ο 4387/2016 ευρέως γνωστός ως ο “νόμος Κατρούγκαλου”.Προσφάτως το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας μας το Συμβούλιο της Επικρατίας (ΣτΕ) έδωσε στη δημοσιότητα πέντε αποφάσεις του, οι οποίες απεφάνθηκαν επι του θέματος της συνταγματικότητας ή μη βασικών ρυθμίσεων που εισήγαγε ο ανωτέρω νόμος.

Οι αποφάσεις αυτές ελήφθησαν απο την ολομέλεια του δικαστηρίου υπο την προεδρία της αντιπροέδρου του ΣτΕ Μαίρης Σάρπ και τις εισήγαγαν οι σύμβουλοι της επικρατείας Γ.Τσιμέκας, Α.Καλογεροπούλου, Σπ.Μαρκάτης. Βασικοί πυλώνες του νόμου Κατρούγκαλου που ελέχθηκαν και κρίθηκαν ήταν η δημιουργία του ΕΦΚΑ, ο τρόπος υπολογισμού των εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών αλλα και περικοπές συντάξεων.Αναλυτικότερα:

• Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ)

Ως γνωστόν με το νόμο Κατρούγκαλου ιδρύθηκε ο ΕΦΚΑ, ο οποίος ενοποίησε όλα τα μέχρι τότε ασφαλιστικά ταμεία καθιστάμενος καθολικός διάδοχος τούτων, με αποτέλεσμα συνταξιούχοι, εργαζόμενοι και ασφαλισμένοι εν συνόλω και ανεξαιρέτως να υπάγονται σ’αυτόν.Το ΣτΕ έκρινε κατα πλειοψηφία συνταγματική την ώς άνω ρύθμιση, ως σύμφωνη με τις συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας, οι οποίες επιτάσσουν την ίδρυση ενός ενιαίου ασφαλιστικού φορέα τη στιγμή που άπαντες έρχονται αντιμέτωποι με τους ίδιους ασφαλιστικούς κινδύνους( γήρας,ασθένειες,θάνατος). Παύει πλέον το φαινόμενο της ύπαρξης ασφαλισμένων πολλών ταχυτήτων, με το σκεπτικό ότι είναι απαραίτητο προς τον σκοπό της βιωσιμότητας του συστήματος να επωμισθούν όλοι το βάρος τούτο με αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών.Με οριακή πλειοψηφία διατυπώθηκε η άποψη οτι η διάταξη αυτή αποσκοπεί ακραιφνώς σε δημοσιονομικές σκοπιμότητες.

Επιπλέον,το ΣτΕ με την ίδια απόφαση απέρριψε προσφυγές δημοσίων υπαλλήλων που αιτούνταν την εξαίρεση τους απο τον ΕΦΚΑ λόγω της ειδικής σχέσης που τους συνδέει με το κράτος.Ωστόσο, διατυπώθηκε και μια πλειοψηφία που υποστήριζε οτι όντως θα έπρεπε να δημιουργηθεί ξεχωριστός ασφαλιστικός φορέας για τους δημόσιους υπαλλήλους.

• Εισφορές ελευθέρων επαγγελματιών-αυτοαπασχολούμενων

Αντισυνταγματικό κρίθηκε ως αντιβαίνον την αρχή της ισότητας που καθιερώνει ρητά το σύνταγμα, το όριο του 20% των εισφορών που προέβλεπε ο νόμος για τους ελεύθερους επαγγελματίες-αυτοαπασχολούμενους σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό των μισθωτών που άγγιζε μόλις το 6% επειδή το υπόλοιπο καλύπτονταν απο τον εκάστοτε εργοδότη.

Αξίζει να αναφερθεί οτι το ανωτέρω όριο έχει ήδη μειωθεί με νεότερους νόμους.

• Επανυπολογισμός συντάξεων και λοιπές ρυθμίσεις για κύριες και επικουρικές συντάξεις

Με οριακή πλειοψηφία (13 ψήφων έναντι 12)το ΣτΕ έκρινε συνταγματική τη διάταξη που τοποθετούσε στις 31 Δεκεμβρίου του 2014 τη βάση επανυπολογισμού των συντάξεων,ενώ ταυτόχρονα έκρινε οτι στον νόμο Κατρούγκαλου υπάγονται και οι παλιοί και οι μελλοντικοί εργαζόμενοι,ανεξαρτήτως του χρόνου που ξεκίνησαν να εργάζονται.

Όσον αφορά τις διατάξεις του νόμου που αναφέρονται στις κύριες συντάξεις, η ολομέλεια του ΣτΕ τις έκρινε συνταγματικές ενόψει της αναλογιστικής μελέτης που είχε διεξαχθεί γι’αυτές απο την αρμόδια Αρχή καθώς και σχετικού εγγράφου του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας που πιστοποιούσε την σοβαρότητα της ανωτέρω μελέτης.

Απο την άλλη μεριά οι διατάξεις που αφορούσαν τις επικουρικές συντάξεις και στερούνταν ερείσματος σε αντίστοιχη αναλογιστική μελέτη ,κρίθηκαν αντισυνταγματικές με αποτέλεσμα να ακυρωθούν αποφάσεις γι’αυτές που καταλαμβάνουν και παλιές και μελλοντικές συντάξεις, δημιουργώντας υποχρέωση της πολιτείας να δράσει άμεσα νομοθετώντας επι του θέματος, καλύπτοντας τα κενά που προκύπτουν.

Αντισυνταγματικές κρίθηκαν επίσης οι διατάξεις που προέβλεπαν περικοπή των επικουρικών συντάξεων ύψους άνω των 1.300 ευρώ μεικτά (συνυπολογιζομένων δηλαδή κύριας και επικουρικής σύνταξης καθώς και εισφοράς αλληλεγγύης,προ φόρων και λοιπα), καθώς αντέβαιναν στις αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας.

Το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό και το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων,κυρίως για τους συυνταξιούχους που έχουν εργαστεί πολλά χρόνια και για τις μεγάλες συντάξεις, ειδικά το ανώτατο πλαφόν αναπλήρωσης 46,8% για 42 χρόνια εργασίας.

Τέλος, οι ανωτέρω αποφάσεις του ΣτΕ ορίζουν οτι η ισχύς τους εκκινεί την ημέρα δημοσίευσής τους,ήτοι την 4η Οκτωβρίου 2019 αποκλειομένης ρητά τυχόν αναδρομικής ισχύος τους, ρύθμιση που αποτελεί τροχοπέδη στην διεκδίκηση αναδρομικών συντάξεων απο την ημέρα ψήφισης του νόμου Κατρούγκαλου.