Εργασιακό bullying από συνάδελφο. Αγωγή αποζημίωσης καθηγήτριας κατά διευθυντή δημοσίου σχολείου [ΠΠρΘεσ 46/2021]

Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 105, 106 ΕισΝΑΚ και 1 & 2 περ. η΄ ν. 1406/1983 συνάγεται ότι υπάγεται στην αρμοδιότητα των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων κάθε αγωγή αποζημίωσης, που στηρίζεται στην ευθύνη του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων τους, οι οποίες τελούνται ή σημειώνονται κατά την ενάσκηση της υπηρεσίας, που τους έχει ανατεθεί, και τελούν σε εσωτερική συνάφεια με την εκτέλεση της υπηρεσίας ή γίνονται κατά κατάχρηση αυτής, η οποία υπάρχει, όταν η ζημιογόνος πράξη τελέσθηκε καθ΄ υπέρβαση των ανατεθέντων καθηκόντων ή επ΄ ευκαιρία ή με αφορµή την υπηρεσία, αλλά κατά παράβαση των διαταγών ή έντολών, που έχουν δοθεί, και τελεί σε εσωτερική αιτιώδη συνάφεια προς την εκτέλεση της υπηρεσίας τους (ΟλΑΠ 1114/1986, ΑΠ 752/1998 ΤΝΠ-Νόμος), ευθύνη η οποία ανακύπτει όχι µόνο από εκτελεστές διοικητικές πράξεις ή από παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου ή του ΝΠΔΔ να εκδώσουν τέτοιες πράξεις, αλλά και από υλικές ενέργειες των οργάνων αυτών, που τελέσθηκαν σε συνάρτηση προς την οργάνωση και λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας ή εξαιτίας τους και δε συνδέονται με την ιδιωτική διαχείριση της περιουσίας του Δημοσίου, ούτε οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα οργάνου, που ενήργησε εκτός του κύκλου των καθηκόντων του (ΑΕΔ 5/1995, ΑΕΔ 53/1995 [*], ΑΠ 1067/2015Θ, ΑΠ 1175/2014, ΑΠ 1666/2014ΤΝΠ-Νόμος).

Από τις ίδιες όμως πιο πάνω διατάξεις προκύπτει περαιτέρω ότι στις περιπτώσεις που για τις αναφερόµενες ανωτέρω πράξεις, παραλείψεις ή υλικές ενέργειες ενάγεται ως προσωπικώς υπεύθυνο προς αποζημίωση όχι το Δημόσιο ή το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, αλλά το όργανο (του Δημοσίου ή του ΝΠΔΔ), που προκάλεσε τη ζημία, καθόσον, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, υπέχει προσωπική ευθύνη για ανόρθωση αυτής (προσωπικό πταίσμα ενέργεια εκτός του κύκλου των καθηκόντων του), ανήκει στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων να κρίνουν επί της αγωγής αυτής, γιατί στις περιπτώσεις αυτές, που η αγωγή δε στηρίζεται σε ευθύνη του Δημοσίου ή του ΝΠΔΔ, η διαφορά είναι ιδιωτικού δικαίου (ΑΕΔ 53/1995 ΤΝΠ-Νόμος).

Σύµφωνα µε το άρθρο 38 παρ. 1 ν. 3528/2007- Κώδικας Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ΝΠΔΔ: «Ο υπάλληλος ευθύνεται έναντι του Δημοσίου για κάθε ζημιά την οποία προξένησε σε αυτό από δόλο ή βαρεία αµέλεια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Ο υπάλληλος ευθύνεται επίσης για την αποζηµίωση την οποία κατέβαλε το Δηµόσιο σε τρίτους για παράνοµες πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, εφόσον οφείλονται σε δόλο ή βαρεία αµέλεια. Ο υπάλληλος δεν ευθύνεται έναντι των τρίτων για τις ανωτέρω πράξεις ή παραλείψεις του». Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι στην έννοια της ζηµίας περιλαµβάνεται, κατά τα άρθρα 299, 914, 928 και 932 ΑΚ, η περιουσιακή ζηµία και η χρηµατική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης. Εκ τούτων παρέπεται ότι ο ζηµιωθείς από παράνοµη πράξη ή παράλειψη δηµοσίου υπαλλήλου, προκληθείσα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του από δόλο ή βαριά αµέλειά του, δε δύναται να στραφεί κατά του υπαλλήλου και να απαιτήσει χρηματική αποζηµίωση, κατά τις ανωτέρω διατάξεις περί αδικοπραξιών, αλλά την αξίωση αυτή µπορεί να την ασκήσει κατά του Δημοσίου, υπάλληλος του οποίου ήταν ο ζηµιώσας κατά το χρόνο της πρόκλησης της ζηµίας (ΟλΑΠ 3/2009 , ΑΠ 351/2015, ΑΠ 1531/2011, ΕφΔωδ 316/2019, ΕφΠατρ 782/2008 ΤΝΠ-Νόµος). Τα αυτά ισχύουν και στην περίπτωση που ο ζηµιωθείς εκ της αδικοπρακτικής συµπεριφοράς του δηµοσίου υπαλλήλου τυγχάνει και ο ίδιος δηµόσιος υπάλληλος (ΑΠ 351/2015 ΤΝΠ-Νόµος).

Απόσπασμα Απόφασης

Η ενάγουσα µε την υπό κρίση αγωγή ισχυρίζεται ότι το έτος 2006 διορίστηκε ως εκπαιδευτικός καθηγήτρια στο µάθηµα των Θρησκευτικών στο Γυµνάσιο Θεσσαλονίκης, ενώ ο εναγόµενος κατά τα έτη 2011 έως 2019 κατείχε τη θέση του διευθυντή στο εν λόγω σχολείο, καθ΄ όλη δε τη διάρκεια της θητείας του, κατά την οποία ασκούσε τα διευθυντικά του καθήκοντα, η ίδια δεχόταν εκ µέρους του αδιάλειπτη εργασιακή ψυχολογική κακοµεταχείριση (εργασιακό εκφοβισμό).

Ότι, ειδικότερα, η ίδια, ως γονέας τέκνου µε αναπηρία σε ποσοστό ανώτερο του 67%, δικαιούνταν εκ του νόµου συνεχές ωράριο διδασκαλίας και απαλλαγή από την υποχρέωση εξωδιδακτικής εργασίας, πλην όµως ο εναγόμενος, µολονότι η οικεία υποχρέωση βαρύνει κατά νόμο τους διευθυντές των σχολείων, εισήγαγε κατά την έναρξη εκάστου σχολικού έτους τις σχετικές αιτήσεις της ιδίας στο συµβούλιο διδασκόντων, προκειµένου να αποφανθεί επί του εν λόγω ζητήµατος, παραβιάζοντας τα προσωπικά της δεδομένα, αναφορικά µε την υγεία του τέκνου της, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα άνιση µεταχείριση προς το πρόσωπό της, καθώς παρείχε ο ίδιος αντίστοιχα προνόµια σε έτερους συναδέρφους της, κατά παράβαση των αρχών της αµερόληψίας και ισότητας.

Ότι ο εναγόµενος, κατά κατάχρηση του διευθυντικού δικαιώµατος, κατ’ επανάληψη παρακώλυε το εκπαιδευτικό της έργο και την υποτιµούσε ενώπιον των µαθητών της, καθόσον, κατ΄ εντολή του απουσίαζαν από το µάθηµά της μαθητές, παρακώλυε τις δράσεις της για εκπαιδευτική εκδροµή και σχολικές εορτές, όπως ειδικότερα αναφέρεται, εµποδίζοντας την επαγγελµατική της απασχόληση και ανέλιξη, την απαξίωνε επανειληµµένα στις συνεδριάσεις του συλλόγου διδασκόντων, αποστερώντας της το λόγο, ενώ πολλές φορές δεν την ενηµέρωνε για τις συνεδριάσεις του συλλόγου.

Ότι, κατά την εγγραφή νέων µαθητών για το έτος 2017, της απηύθυνε την αναφερόµενη στην αγωγή ειρωνική φράση ενώπιον των συναδέρφων της, ενώ συχνά της απευθυνόταν ενώπιον αυτών µε υποτιµητικές φράσεις, ότι κατέφευγε στις αναφερόµενες λεκτικές απειλές προς το πρόσωπό της, όταν διαφωνούσαν σχετικά µε την εκπόνηση των πρακτικών και προγραμμάτων του σχολείου, και προσπαθούσε να πείσει τους συναδέρφους της ότι η ίδια ήταν υπαίτια που τους καλούσε να καλύψουν τα κενά, που δηµιουργούνταν εξαιτίας της, προσπαθώντας να δηµιουργήσει αρνητικό κλίµα σε βάρος της, όπως πράγµατι συνέβη.

Ότι, συνεπεία της κατά τα άνω διαρκούς παράνοµης προσβολής της προσωπικότητάς της από τον εναγόµενο, διαταράχθηκε στο έπακρο η ψυχική της ηρεµία και υπέστη ηθική βλάβη.

Ενόψει των ανωτέρω πραγµατικών περιστατικών, ζητεί να αναγνωριστεί η συνεχής, επί οκτώ έτη, προσβολή της προσωπικότητάς της από τον εναγόµενο, να υποχρεωθεί ο εναγόµενος να της καταβάλει το ποσό των 20.000 ευρώ, ως χρηµατική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης, την οποία υπέστη εξαιτίας της παράνοµης προσβολής της προσωπικότητάς της, με το νόµιµο τόκο από την επίδοση της αγωγής έως την ολοσχερή εξόφληση, να υποχρεωθεί ο εναγόµενος να παραλείπει στο µέλλον κάθε ανάλογη προσβολή της προσωπικότητάς της και να απειληθεί κατά αυτού χρηµατική ποινή 500 ευρώ για κάθε παραβίαση της εν λόγω υποχρέωσης, να κηρυχθεί η εκδοθησόµενη απόφαση προσωρινά εκτελεστή, καθώς και να καταδικαστεί ο εναγόµενος στα δικαστικά της έξοδα.

Με αυτό το περιεχόµενο και αιτήµατα η υπό κρίση αγωγή, παραδεκτά ασκηθείσα µε νομότυπη και εµπρόθεσµη επίδοσή της στον εναγόµενο εντός προθεσµίας τριάντα (30) ημερών από την κατάθεσή της (άρθ. 215 8 2 ΚΠολΔ, όπως ισχύει µετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 1 άρθρο δεύτερο 8 2 ν. 4335/2015 και εφαρµόζεται, κατ΄ άρθ. 1 άρθρο ένατο 88 1 και 4 ν. 4335/2015, επί αγωγών κατατεθειµένων µετά την 1.1.2016, όπως η επίδικη), δοθέντος ότι κατατέθηκε στη γραµµατεία του παρόντος Δικαστηρίου την 15.1.2020 και επιδόθηκε στον εναγόµενο αυθηµερόν, ενώ για το παραδεκτό της συζήτησής της έχει κατατεθεί µε το εισαγωγικό δικόγραφο της αγωγής ενηµερωτικό έγγραφο περί δυνατότητας διαµεσολαβητικής διευθέτησης της διαφοράς, υπογεγραµµένο από την ενάγουσα και την πληρεξουσία της δικηγόρο, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στο άρθ. 3 8 2 ν. 4640/2019, αφού πρόκειται για αγωγή κατατεθείσα µετά την 30.11.2019, στρεφόµενη κατά του εναγόµενου δηµοσίου υπαλλήλου – διευθυντή του Γυµνασίου Θεσσαλονίκης, ατομικώς και ουχί κατά του Ελληνικού Δηµοσίου, υπάλληλος του οποίου τύγχανε τούτος, µε επίκληση την ευθύνη προς αποζηµίωση από την ως άνω επικαλούµενη αδικοπρακτική συµπεριφορά του εν λόγω υπαλλήλου, που ενήργησε, σύµφωνα µε τα εκτιθέµενα στο αγωγικό δικόγραφο, κατά την ενάσκηση της υπηρεσίας, που του είχε ανατεθεί, αλλά και κατά κατάχρηση και επ΄ ευκαιρία αυτής, τελούσα (η αδικοπρακτική συμπεριφορά) σε εσωτερική αιτιώδη συνάφεια προς την εκτέλεση της υπηρεσίας, κατά τις συνδυασµένες διατάξεις των άρθρων 105 και 106 ΕισΝΑΚ, εισάγει προς κρίση διαφορά ιδιωτικού δικαίου, που υπάγεται, σύµφωνα µε τα διαλαμβανόµενα στην υπό στοιχείο (|) µείζονα σκέψη της παρούσας, στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων (άρθρο 1 8 1 στοιχ. α’ ΚΠολΔ).

Η αγωγή αρμόδια εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, που είναι αρµόδιο καθ΄ ύλην και κατά τόπο για την εκδίκαση της αντικειµενικά σωρευόµενης αγωγής περί παράλειψης προσβολής της προσωπικότητας στο µέλλον, διότι το αντικείµενο αυτής δεν είναι δεκτικό χρηµατικής αποτίµησης (άρθ. 18 και 22 ΚΠολΔ), και, κατ΄ άρθ. 31 8 3 και 218 ΚΠολΔ, για την αντικειµενικά σωρευόμενη αγωγή περί καταβολής χρηµατικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, κατά την προκείµενη τακτική διαδικασία, πλην όµως τυγχάνει απορριπτέα ως απαράδεκτη λόγω έλλειψης παθητικής νοµιµοποίησης, διότι, σύµφωνα µε τα διαλαµβανόµενα στην υπό στοιχείο (Η) νοµική σκέψη της παρούσας, η ενάγουσα δεν έχει την ανωτέρω αξίωση ατοµικώς κατά του εναγόµενου, δηµοσίου υπαλλήλου – διευθυντή του Γυµνασίου Θεσσαλονίκης κατά το χρόνο πρόκλησης της επικαλούµενης ζηµίας, ο οποίος δεν ευθύνεται έναντι αυτής για τις επίδικες πράξεις του, που, κατά τα εκτιθέµενα στην αγωγή, τελέσθηκαν από δόλο στο σύνολό τους κατά την ενάσκηση της ανατεθείσας σε αυτόν δηµόσιας υπηρεσίας και σε συνάρτηση µε την οργάνωση και τη λειτουργία της, αλλά και κατά κατάχρηση αυτής, µε αφορµή τα ανατεθέντα σ΄ αυτόν καθήκοντα, ούτε ενέχεται για αποκατάσταση της προκληθείσας απ’ αυτές ζηµίας, αλλά υπόχρεο προς τούτο είναι το Ελληνικό Δημόσιο, κατά του οποίου και µόνο θα µπορούσε να στραφεί η ενάγουσα, δοθέντος, έτι περαιτέρω, ότι ακόμα και τα αναφερόµενα συκοφαντικά και ειρωνικά σχόλια και οι λεκτικές απειλές εκ µέρους του εναγοµένου φέρονται να έλαβαν χώρα στο χώρο της εργασίας του, κατά την άσκηση ή επ΄ αφορµή των καθηκόντων του ως διευθυντή, συνιστούν, δε, κατά τα εκτιθέµενα στο αγωγικό δικόγραφο, παρενόχληση της ενάγουσας στο χώρο εργασίας της με τη µορφή ταπεινωτικής συµπεριφοράς, άνισης µεταχείρισης, προσβολών, απομόνωσης, απειλών, άσκησης ψυχολογικής βίας, ανάθεσης υπερβολικού όγκου εργασίας κ.λπ. (εργασιακό bullying).

Διαβάστε επίσης: Revenge porn: Αποζημίωση για ηθική βλάβη λόγω προσβολής προσωπικότητας [ΜονΕφΠειρ 12/2021]

Υπάλληλος που προκαλεί την απόλυσή του δεν δικαιούται αποζημίωσης. [ΜονΕφΘεσ 1861/2019]

Τραυματισμός μαθητή στο προαύλιο του σχολείου εξαιτίας ανεπαρκούς και αναποτελεσματικής επιτήρησης. Ευθύνη του Δημοσίου. [ΔΠΑ 7091/2020, 18ο Τμήμα]

Για οποιαδήποτε απορία σχετικά με την υπόθεσή σας, επικοινωνήστε μαζί μας και εξειδικευμένοι δικηγόροι με εμπειρία, θα αναλάβουν να σας παρέχουν τις κατάλληλες νομικές συμβουλές. Δικηγορικά γραφεία στην Αθήνα και την Καβάλα. Δυνατότητα απομακρυσμένου ραντεβού. Παράσταση σε όλη την Ελλάδα.