Άσυλο κατοικίας. Προστασία των δικαιωμάτων του ατόμου εντός του ασύλου και περιορισμοί του δικαιώματος.

Άσυλο κατοικίας. Προστασία των δικαιωμάτων του ατόμου εντός του ασύλου και περιορισμοί του δικαιώματος.

Το άρθρο 9 παρ. 1 του Συντάγματός μας κατοχυρώνει το άσυλο της κατοικίας, ορίζοντας ρητά οτι καμία έρευνα δεν γίνεται σε κατοικία, παρα μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας.

Η έννοια της κατοικίας περιλαμβάνει έναν περίκλειστο χώρο, που η είσοδος σε αυτόν δεν είναι ελεύθερα προσβάσιμη στον καθένα, παρα μόνο με τη συναίνεση του διαμένοντος σε αυτήν. Επιπλέον, κατοικία μπορεί να είναι όχι μόνο ένα οικοδόμημα αλλα ακόμη ένα οικόπεδο, ένα σκάφος ή ένα αυτοκίνητο, εφόσον τηρούνται οι ανωτέρω δύο προϋποθέσεις. Τέλος, στην έννοια της κατοικίας που προστατεύεται συνταγματικά με άσυλο ανήκουν και οι επαγγελματικοί χώροι επαγγελματιών που δέχονται πελάτες ύστερα από προηγούμενη συνεννόηση λχ. Δικηγορικό γραφείο όχι όμως και όταν ο πελάτης μπορεί να εισέλθει οποτεδήποτε χωρίς ενημέρωση του επαγγελματία λχ. Εστιατόριο.

Συγκεκριμένα, το δικαίωμα στο άσυλο της κατοικίας αποτελεί ένα κατεξοχήν ατομικό-αμυντικό δικαίωμα, αφού απαγορεύει την προσβολή της κατοικίας από επεμβάσεις, είτε των φορέων της δημόσιας εξουσίας είτε ιδιωτών τρίτων , χωρίς της θέληση του φορέα του δικαιώματος. Είναι αυτονόητο πως αν το άτομο δώσει την πλήρη και απαλλαγμένη από πιέσεις συγκατάθεσή του, παραβίαση του ασύλου δεν στοιχειοθετείται.

Ωστόσο, παρα την συνταγματική του κατοχύρωση το δικαίωμα στο άσυλο της κατοικίας δεν είναι απόλυτο, αλλα η έκταση του καθορίζεται με βάση την αρχή της αναλογικότητας. Συνεπώς αυτή θα πρέπει να διεξάγεται μονάχα όταν αποτελεί το πλέον αναγκαίο, κατάλληλο και ηπιότερο μέσο για την επίτευξη του εκάστοτε επιδιωκόμενου σκοπού. Συγκεκριμένα, η έρευνα εντός κατοικίας απαιτείται να παραγγέλεται από τον αρμόδιο Εισαγγελέα, καθώς και να παρίσταται εκπρόσωπος της δικαστικής εξουσίας κατά τη διάρκεια της έρευνας.

Τέλος, η έρευνα της κατοικίας δεν είναι επιτρεπτή κατά τη διάρκεια της νύχτας, παρα μόνο για τη σύλληψη νόμιμα διωκόμενων δραστών αυτόφωρων εγκλημάτων ή για την αποτροπή κινδύνου. Δεν παραβιάζεται το άσυλο της κατοικίας στην περίπτωση διάπραξης εγκληματικής επιθέσεως, όταν το θύμα καλεί σε βοήθεια, καθώς η είσοδος γίνεται ύστερα από πρόσκληση ενός εκ των ενοίκων ή σε περίπτωση επέμβασης του πυροσβεστικού σώματος για την κατάσβεση πυρκαγιάς.